Altına Hücum

Türkiye altın konusunda yüksek bir işleme(rafinasyon), satın alma ve üretim kapasitesine sahip. Bu yüzden bu amaçla oluşturulan Borsa İstanbul resmi olarak altının işlem gördüğü piyasa konumunda. Ayrıca ayaklı borsada ciddi bir işlem hacmine sahip ve piyasanın fiyatlamasında çok ciddi bir güce sahip.

Ülkemiz altın konusunda bölgesinde ciddi bir konumda olmasına rağmen, altın madenciliği konusunda kendine yeter konumda değil. Bu sebeple çok ciddi bir ithalat söz konusu olup cari açığa sebep veren en önemli kalemlerden biri.

Ülkemize resmi yollardan gelen altınlar farklı işlemler ve kanallar ile gelmektedir. Bunun en başta geleni Borsa İstanbul’a üye firmaların aldıkları izinler ile rafinerisi yapılmış 995/1000 veya 999,9 /1000 saflıktaki ve Borsa İstanbul’da işlem yapılmasına izni olan LBMA rafineri altınlarını ithalatı sonrası Borsada işlem görmesidir.

Diğer bir Yöntem ise üretici firmaların yaptıkları ihracat karşılığı olarak, ihracat bedeli olarak standart veya standart dışı altın getirmesidir.

Üretici olup kapasite raporuna sahip firmalar ayrıca sahip oldukları kapasite raporları çerçevesinde işlemek ve tekrar yurtdışına satmak üzere standart veya standart dışı altın getirebilirler. Bunların dışında resmi bir yol yoktur.

Burada özellikle başta bankalar olmak üzere Borsa üyesi firmaların Borsa İstanbul’da son beş yıllık işlemlerini analiz etmek istiyoruz.

2019 yılı başında 1284 $ olan ons fiyatı bugün 1925 $ a ulaşmış durumda. Ons fiyatının artması bizim gibi ithalatçı olan ülkeler için çok daha fazla dövizin dışarıya çıkması demek.

Son beş yılda ons’un yıllık değişimi tabloda görülmektedir. En fazla değişim 2019 ve 2020 yıllarında meydana gelmiş. Son üç yıldır çok fazla değişim olmamıştır. Örneğin 2021 yılının sonunda ons 1.932 $ iken bugün bu fiyat 1.925 $ . Neredeyse iki yıldır ons fiyatı aynı düzeyde seyrediyor.

Son beş yılın Borsa’daki işlem hacimlerinde meydana gelen değişim ise şöyledir.

Tablodan da görüleceği üzere en büyük işlem hacmi, 2020 yılında gerçekleşmiş. Pandeminin sürdüğü 2021 yılı ise tüm dünyada ticaretin olumsuz etkilenmesine bağlı olarak bizde de ciddi bir düşüş olmuş.2023 yılı için ilk dokuz aylık veriler alınmıştır. Dozuz aylık verilere göre 2022 yılı performansı yine yakalanacak gibi. Ancak pandemi öncesinde ki 25 Milyar dolar üzeri rakama ulaşmak zor gibi görünüyor. Bu arada ithalatın azaltılması için uygulanan politikalarında etkisini unutmamak lazım.

Son beş yılın işlem miktarlarına baktığımızda ise tablo şöyledir:

En yüksek işlem adedi 2022 de gerçekleşmiş. 2023 sonu beklentisi de aynı düzeyde olacak gibi. Genel olarak belli bir yükseliş ivmesi ile işlemler artıyor.

Tabloda en dikkat çekici husus işlem gören altın miktarının 2019 a göre ciddi bir seviyeye gelmiş olması. 2023 için verilen verinin 9 aylık süreci kapsadığını söylemiştik. Yılsonunda 2020 yılını geçecek gibi görünüyor. Bu da en fazla altın ithal ettiğimiz yıl olarak kayıtlara geçebilir.