Altın değerli bir metal olması hasebiyle tartı ve hesaplamaları da kendine has özellikler arz etmektedir.
Günümüzde 1 gr. altının fiyatının bin TL yi aştığı bir piyasada gramın binde birine denk gelen 1 milyem’in bile çok büyük kıymeti var.
Kuyumcular açısından sıradan bir hesaplama yöntemi olan milyem hesaplaması, diğer sektörler tarafından çok bilinmez.
Gerek üreticiler, gerekse toptan ve perakende satıcılar maliyet ve karlılıklarını milyem hesabı üzerinden yaparlar.
Aynı şekilde saf altından daha düşük derecelerde alaşımlar hazırlarken de milyem hesabını kullanmak gerekiyor. Kuyumculukta kıymetli metaller has hallerinde kullanılmazlar. Bunun nedeni, ürünün maliyetini düşürmek değil, has metallerin işlenmeye müsait olmamasıdır.
Kıymetli madenler, alaşımın bir parçası, bir oranıdır. Sonuç olarak, iki ağırlığında ayrı ayrı ifade edilmesi gerekmektedir: Kıymetli metalin ağırlığı ve alaşımın toplam ağırlığı. Birincisine has (saf) adı verilirken, ikincisine toplam denir. Eğer bu iki ağırlığı birbirine bölersek milyemi (ayarı) elde etmiş oluruz. Diğer bir ifade ile milyem, has ağırlığın toplam ağırlığa oranıdır.
Eğer milyem M, has H, toplam T ile gösterilirse M=H/T . Has ağırlık/Toplam ağırlık = Milyem (Ayar)
Bir alaşımın milyemini belirtmek için teorik olarak her hangi bir ölçek kullanmak mümkündür. Pratik nedenlerden dolayı milyem binler ile ifade edilmiştir.
Buna göre has altın 1000/1000 milyemdir. 750/1000 milyemlik bir alaşım ise her 1000 gramında 750 gram has altın ihtiva eder.
Bugün 1 gr. altın 1.030 TL iken; 1 Milyem (1gr./1000) 1,03 TL.ye denk gelmektedir.
