Elmas veya pırlantadan yapılan mücevherleri satın alırken tüketici olarak bazı bilgilere sahip olmamız bize avantaj sağlayacaktır.
Bir mağazaya girdiğimizde veya internette bir sanal mağazadan alışveriş yaparken sunulan bilgilerin ne ifade ettiği çok önemli. Eğer 4C kuralı hakkında bilgi sahibi değilsek, satıcının söylediği bilgiler bizim için hiçbir şey ifade etmeyecek, tamamen güvene dayalı bir alış veriş olacaktır.
4C pırlantanın değerini ve özelliklerini belirleyen dört özelliğin( carat, color, cut ve clarity) İngilizce yazılışlarının baş harflerinin kodlanması ile oluşturulmuş olan bir kuraldır.
Carat (Karat, Weight) : Carat pırlantanın ağırlık ölçü birimidir. Doğal olarak taşın büyüklüğü ile doğru orantılıdır. Son tüketici genellikle büyüklük ifadesi olarak karatı kullanır. Pırlantanın fiyatının belirlenmesinde tüm özellikler önemli olmakla birlikte en önemlisi karattır. Bir karat =0,2 gr. dır. Karat ölçü birimi pırlantanın yanı sıra değerli olan tüm taşlar için kullanılan ağırlık ölçü birimidir.
Cut (Kesim) : Doğadan çıkan elmaslar usta kesicilerin ellerinde şekillenirken, kesim işçiliğinin özelliğine göre sınıflanmakta ve bu sınıflandırmaya göre değer bulmaktadır. Kesim esnasında amaç mükemmeli yakalamak ve pırıl pırıl parlayan bir taşa sahip olmaktır. Ancak bazı taşlarda bunu yakalamak mümkün olmayabilir. Kesim ölçeği standartlarına göre pırlanta kesimi beş grupta sınıflanmaktadır. Mükemmel, Çok iyi, İyi, Orta, Zayıf.
Şekil olarak kesim sonrası karşımıza şu formlarda kesilmiş taşlar çıkmaktadır. Oval, Yuvarlak, Baget, Markiz, Damla, Markiz, Üçgen, Cushion.
Clarity(Berraklık): Elmas doğada farklı mineraller ile bir arada bulunduğundan, iç yapısında bu minerallere ait kalıntılar veya oluşuma bağlı bazı izler taşıyabilmektedir.
İşte bu noktada ideal olan ve arzulanan iç temizliği tertemiz bir taşa sahip olmaktır. Pırlantalarda içi tertemiz olan taşlardan başlayarak, içerdiği lekelerin adetlerine ve yerlerine göre sınıflanmaktadır.
FL(Flawless): Lekesiz
VVS( Very very small): Çok Çok küçük lekeler
VS( Very Small) : Çok Küçük lekeler
SI( Small) : Küçük lekeler
I( Lekeli) : Gözle görülebilecek lekeler
Color(Renk): Pırlantanın gözle görülebilen ve ayırt edici özelliklerinin en başında gelmektedir. Taşın oluşumu esnasında diğer elementlerin taşın oluşumuna etki etmesi ile kristalleşen elmas farklı renkler alabilmektedir. Makbul olan ve en değerlisi duru beyaz olanıdır. Bu çerçevede en beyazdan başlayarak sınıflandırılan taşlar giderek renk almakta ve önce şampanya rengi ile sarıya, daha sonra kahverengine kadar gitmektedir.
Alfabetik olarak kodlanan renkler alfabede D’den başlayarak sıra ile D, E, F, G, H, I, J, K, L, M, N…. olarak devam etmektedir.
D,E,F,G,H renkleri genel itibarıyla beyaz renkler olup bunların tercih edilmesi yüksek ihtimaldir. I ve J ile devam eden taşlarda artık sarı rengi belirgin olarak görmek mümkündür.
Sonuç olarak hepsi doğal olan bu taşların sahip olduğu özellikler doğada bulunma istatistikleri ile orantılı olup fiyatlarını da belirleyen birer unsurdur ve ülkelere, kişilere göre tercih durumları değişkenlik göstermektedir.
