Altının en saf hali olan 24 ayar(1000/1000) altın, diğer bir ifade ile fiyat ekranlarında gördüğümüz Has Altın, tüm hesaplamalarda baz aldığımız altındır. Ancak 24 ayar saf altına en yakın saflıkta bulunabilecek olan altın 995/1000 veya 999,9/1000 saflıklarda külçe altınlardır.
Altının işlenmesi amacıyla saflığı düşürülmek suretiyle elde edilen farklı saflıklarda ki alaşımlardan üretilen ürünlerin ayarlarının kontrol edilmesi ve bilinmesi, gerekli matematiksel işlemler için elzemdir.
Üretici firmalar has altınların saflıklarını düşürmek suretiyle ürettikleri mamullerin iç kısmına veya gözle görülebilecek bir yere ayar damgasını veya içerdiği altın oranını milyem cinsinden yazmak zorundadır.
Örneğin ;
- 22K…..916
- 21 K….875
- 18K….750
- 14K…. 585
- 8 K….. 333
Gerek perakende mağazacı, gerek ise son tüketici açısından söz konusu ürünün kaç ayar olduğu merak edildiğinde karşımıza dört alternatif çıkmaktadır.
-
Damga Kontrolü: Üreticiler tarafından ürünün üzerine baskısı yapılan damga kontrolü ile hem mağazacı hem de son tüketici bilgi sahibi olabilir. Bu kontrol ile elde edilen bilginin teyit edilmesi gerektiği veya kontrolü yapılan ürünlerin hiçbir damga taşımaması halinde diğer alternatiflere yönelmemiz gerekecektir.
-
Mihenk taşı ve ayar suları ile kontrol: Bu yöntem uzman kuyumcular tarafından belli iş güvenliği tedbirleri ile mağazada yapılır. Kontrolü yapılacak ürün kaplama yapılması ihtimali dolayısıyla kesilir ve kesit yüzeyi siyah bir taş olan mihenk taşına sürtülerek çizgi çizilir. Çizgi sayısı ayar sularımızın adetleri kadar olmalıdır. Çizilen her bir çizgiye farklı ayar suyundan sürülerek beklenir. Kısa bir sürede doğru olmayan ayarlar silinirken, doğru ayar suyu ile temas eden çizgi silinmeden kalır. Bu bize ürünün ayarını gösterir.
-
Ayar evinde kontrol: Önceki yollar ile sonuç alınamayan, ya da hacimli miktarlarda tüm ürünlerin eritilerek laboratuvar ortamında belli testler sonrası ayarlarına bakılabilir. Bu yöntem sonucu en garanti yöntemdir.
-
Özel cihazlar ile kontrol. Teknolojinin gelişimine bağlı olarak bu amaçla geliştirilmiş özel cihazlar ile ilgili ürünün kontrolü yapılarak saflık derecesi bulunur. Ancak bu yöntem çok sınırlı sayıda kuyumcuda bulunduğundan çok yaygın değildir.
